Twee waanzinnig sterke componenten die we allemaal hebben!

Ieder mens heeft het allebei: een goede dosis creativiteit en verbeeldingskracht. De één misschien meer dan de ander. Al een klein beetje kan in combinatie een heel krachtig effect geven. Helemaal wanneer veel anders loopt dan je zou willen of wanneer er uitdagingen op je pad komen die juist om die superkracht vragen! Toch komt dit lang niet bij iedereen lekker uit de verf. Om deze superkracht namelijk vrij te laten stromen is er moed nodig. En een beetje lef!

Over het bekende resultaat van verborgen verwachtingen en de kracht van woorden.

We hebben er allemaal mee te maken; verwachtingen. Onze eigen grote en kleine verwachtingen, onze verlangens en ook de verwachtingen van de mensen om ons heen. Vaak voelen we ze, soms weten we ze, soms helemaal niet. Diep van binnen iets verwachten gaat ons vaak best goed af. Echter die verwachting ook onder woorden brengen…dat blijkt in de praktijk vaak een stuk lastiger dan we denken!

Dit heeft een groot effect op ons én op hoe we kijken en reageren naar de wereld om ons heen. Want hoe kan je aan een verwachting voldoen, wanneer die verwachting helemaal niet uitgesproken is? Hoe kan de ander dan aan mijn verwachting voldoen? Onze verborgen verwachtingen bepalen voor een groot deel onze gevoelens, onze relaties en onze realiteit. Zowel zakelijk als privé of bij je vereniging. Wat verwacht ik van de ander én wat verwachten de ander eigenlijk van mij?

Nu de zomervakantie voor de deur staat, dromen we allemaal over een heerlijke vakantie. We dromen van ontspanning, van leuke uitjes, mooie bezienswaardigheden en van gezelligheid. Ga je deze vakantie op reis? Dan heb je vast al een richting of locatie gekozen. Voor je op pad gaat bepaal je de route, denk je na over hoe en wanneer je wil reizen en kies je leuke plekjes om onderweg even te stoppen.

Wanneer de vakantie dichterbij komt, begint het steeds meer te kriebelen. Je maakt een lijstje van de dingen die je voor de vakantie nog moet regelen én van de spullen die je mee wil nemen. Niet teveel, maar ook niet te weinig. Door na te denken over wat je tijdens de vakantie gaat doen, kun je vaak ook goed inschatten wat je nodig hebt. En, niet geheel onbelangrijk, wie er zeker niet in je reisgezelschap mogen ontbreken. Want het juiste gezelschap kan je vakantie maken of breken.

Bij grotere (toekomst)bestemmingen in ons leven gaan we vaak wat minder georganiseerd te werk. We hebben allemaal een idee. Een beeld van de toekomst. Vaak mooi, maar ook met uitdagingen en obstakels. Al van jongs af aan kunnen we erover fantaseren. Als kleuters dromen we al van die sportcarrière, die ene mooie auto die we graag zouden rijden of van een tof beroep, zoals werken bij de brandweer. Tienerdromen blijken vandaag de dag vaker te gaan over ondernemen, rijk worden of wereldberoemd worden via YouTube of TikTok. Volwassenen dromen vaak over het ontdekken van de wereld, misschien nog een carrièreswitch of nieuwe skills leren.

Op welke momenten horen we het? “Je kunt me vertrouwen!”. En wanneer we twijfelen, gereserveerd zijn of het net te spannend vinden de vraag: “Je kunt me echt vertrouwen!” of soms “Vertrouw je me niet?”.

Trouw, wat is dat nou? Wanneer we praten over trouw kan het gaan om trouw zijn aan je partner. Echter is het veel breder dan dat. Het is een onderdeel van elke relatie. Trouw aan aan je familie, aan vrienden en vriendinnen, je werkgever. Trouw aan een morele opvatting en zelfs trouw aan jezelf. Wie ergens trouw aan is, steunt iemand of een goede zaak door dik en dun. Loyale vrienden laten elkaar niet vallen, zij staan voor elkaar klaar. Niets kan tussen jullie komen wanneer we trouw zijn aan elkaar. Zulke trouw door de jaren heen, door dik en dun, bij successen en verdriet is een teken van liefde. Amerikaanse filosoof Josiah Royce gaat zelfs nog verder en noemt trouw het ultieme morele goede, waarbij de toewijding op zichzelf volgens hem belangrijker is dan hoezeer de ander jouw trouw verdient. Onvoorwaardelijke trouw is daarmee bijzonder waardevol. Voor ons allemaal!

En toch lijkt het alsof trouw meer en meer zijn glans aan het verliezen is, alsof de inhoud en de waarde van trouw vervaagt. Geloven we nog wel in trouw en loyaliteit van merken, van bedrijven en in onze persoonlijke relaties? Is het nog wel van deze tijd om trouw te zijn en vertrouwen te krijgen?

Waarom kiezen wij bepaalde merken? Waar baseren wij onze keuze op? Wanneer is er sprake van een eerste, voorzichtige voorkeur? Welke factoren hebben vervolgens invloed op de ontwikkeling van onze voorkeur? En: als we een keuze maken, kiezen we dan rationeel, of voert juist emotie de boventoon? Door welke factoren laten we ons leiden?

Vaak denken we dat we rationeel kiezen: is het alleen de prijs die hij of zij voor een product van een bepaald merk betaalt? Of speelt een herinnering een belangrijke rol? En heeft die beleving uit het verleden invloed op onze keuze voor een bepaald merk? Leuke test die jezelf kunt doen: aan welk merk denk jij als ik zeg ‘pindakaas’? Calvé of toch het huismerk van Albert Heijn? En hoe zit dat met tandpasta? Met cola? Een smartphone? En voor welke bankinstelling of verzekeraar heb jij eigenlijk gekozen?

"Breaking dad"; het vervolg...

Eind 2020 deelde ik mijn blog ‘Breaking dad’: maatschappelijke ontvadering. Mama mia, daar kreeg ik veel reacties op. En nog steeds. Veel mensen schreven me over hun eigen vader. Het raakte me hoe vaak daarin sprake was van verdriet over het ontbreken van een vaderfiguur of over een liefdeloze, egoïstische of gewelddadige vader. Terwijl iedereen als kind juist liefde, bevestiging en bescherming zo hard nodig heeft.

Wat nou als je geen goed voorbeeld hebt gehad, Jannis?

Ik schreef dat uit vele onderzoeken is gebleken hoe belangrijk een positieve vaderrol is voor de gezonde ontwikkeling van een kind. Ik verwees ook naar de ‘ontvadering’ van de maatschappij waarin kinderen meer opgevoed worden met veiligheid en bescherming en minder worden uitgedaagd om risico’s te nemen. Terwijl juist ook dat laatste nodig is om de uitdagingen van het even met zelfvertrouwen aan te gaan en te leren omgaan met fouten maken.

Merk jij het ook? De jaarwisseling en de eerste weken van het jaar liggen achter ons en voor ons ligt een heel jaar met kansen en goede voornemens. Ook nog steeds zijn daar de ontwikkelingen die van invloed zijn op organisaties, teams, gezinnen en op ons zelf. Er hangt een gelaten, soms terneergeslagen stemming in het land. Ik hoor deze geluiden op verschillende plekken. En ik merk dat ik dat lastig vind. Zijn we met z’n allen moedeloos? Onverschillig of zelfs cynisch geworden? Gesprekken met ondernemers, familie, vrienden en collega’s blinken niet altijd uit in enthousiasme en levenslust. De toch wel ongezonde sfeer in de samenleving maakt het ons niet makkelijker.

Meestal heb ik zo aan het begin van januari zin in het nieuwe jaar. Ik zit vol ideeën om nieuwe dingen op te pakken met m’n werk en gave dingen te doen met m’n gezin. Maar als ik nu vooruit kijk, voel ik niet die energie die ik anders voel. Ik verlang zo naar verrassing, enthousiasme en lekker met energie samen aan de slag. In ontspanning en met een lach genieten van mooie en waardevolle dingen in het leven. En daarvoor heb ik de ander zo nodig!

Hoe krijgen we dat terug? Hoe krijg ik dat terug? In deze blog neem ik je mee in mijn zoektocht.

Leiderschap; nogal een buzzword vandaag de dag. Leiderschaps-coaches schieten als paddestoelen uit de grond. Het is ook zo’n woord waar je gevoelsmatig wel ideeën bij hebt, maar waarvan het lastig is om te formuleren wat het precies is. Eerder schreef ik over de toegevoegde waarde van dienen, zeker binnen leidinggevende functies. Daar reageerden sommigen met leidinggevende functies best fel op. Want: wat dan als het fout gaat? Of in tijden van crisis, Jannis? Wat dan? Hoe geef je daar dan handen en voeten aan?

Hoe moeilijk het soms ook is, ik wil het beste verwachten, daar geloof ik in. Van de situatie én van elkaar. Ook bij de ander, en ja, ook als niet alles voor de wind gaat. Dienen is misschien een stoffig woord, maar een belangrijke sleutel om dat beste van de situatie en de mensen om je heen te verwachten. Juist als het om leiderschap gaat.

Het is niet de gemakkelijkste tijd om leiderschap te tonen. Veel mensen zijn mondig en niet bang om kritiek te uiten. Medewerkers gaan er steeds vaker niet meer vanzelfsprekend vanuit dat leidinggevenden de beste bedoelingen hebben. Soms terecht, soms niet. Vergissingen of fouten worden lang nagedragen. Daar kun je cynisch over doen - ‘ja hoor, de beste stuurlui staan aan wal’, ook in die situaties is het de uitdaging om een dienend leider te zijn én te blijven.

‘Jannis, vind je het ook leuk wat je doet?’ of ’Had je een leuke meeting?’ Het valt mij op dat ik die vraag best vaak krijg. “Je hebt heel verschillende uitdagingen, ik weet niet of ik dat leuk zou vinden”. "Had je een leuke dag?". Leuk? Ik vind het best een lastige vraag. Want wat is leuk? Is leuk belangrijk, het hoogst haalbare in wat ik doe? Is leuk waar ik naar streef in mijn leven? Wat zegt het als ik het niet leuk vind? Is het dan niet goed?

Het woord 'leuk' op zich vertelt niet heel veel en zegt tegelijk alles. Denken we. Als je het probeert vast te pakken, is het alweer weg. En nee, niet alles wat ik doe is altijd leuk. Zo is werken met een dynamisch team, ambitieuze opdrachtgevers, verantwoordelijkheden voor een bureau met alle ups-and-downs, alle uitdagingen en groeipijn die daarbij komen kijken, niet per se altijd leuk. Niet te vangen met dat woord. Toen ik hier over na ging denken, kreeg ik een beetje een hekel aan dat woord. Leuk? 

Wat ben je aan het doen? Afleiding van wat we eigenlijk zouden willen doen gebeurt vaak in een split-second. En blijkbaar honderden keren op een dag. Elke opmerking of gedachte en elk geluid dat je hoort wil onze aandacht trekken en zal je uit je concentratie halen. Dat geldt voor iedereen. Ook wanneer je, net als ik, denkt dat je goed bent in multitasken. 

Multitasken is het professionele broertje van afleiding. Ik dacht dat ik het kon. Sterker nog, ik vond dat ik het móest kunnen. Veel tegelijkertijd, bereikbaar zijn. Ik vond het belangrijk dat je altijd met vragen bij me terecht kon. Overal direct op ingaan. Notificaties, appjes, blauwe vinkjes, voicemailberichten, open werkruimte. Ik wil de toegankelijke leidinggevende, ondernemer, vriend en papa. 

Maar echte concentratie werd schaars. Ik ging fouten maken en werd er heel erg moe van. Hoe kon dat? Het antwoord dat ik vond is dat teveel verschillende signalen vochten om mijn aandacht. Mijn multitasken betekende vooral dat alles en iedereen een beetje van mijn tijd en aandacht kreeg met een steeds kleiner wordend puntje van mijn ‘aandachtstaart’.

Ik ben een veerkrachtige, gezonde kerel. Rationeel wist ik ongetwijfeld dat ik – zelfs ik - een grens had, maar die lag nog heel ver weg. Totdat ik er in 2015 toch keihard tegenaan liep: de grens. Een burn-out. Opgebrand dus. Dat was ineens heel dichtbij en verre van abstract. Ineens geen enkele reserve meer waar ik uit kon putten om nog een dagje vol te houden. (* NB. onderaan deze blog beschrijf ik het verschil tussen burn-out, overspannenheid en depressie).

Het is een ervaring die ik niemand toewens. Tegelijk heb ik lessen geleerd waar ik nog altijd mijn voordeel mee doe. Die deel ik graag. Niet om je te vertellen wat je wel en niet moet doen om een burn-out te voorkomen. Het laatste waar we behoefte aan hebben is meer things-to-do. Maar ik wil je wel helpen om te zien welke risicofactoren er kunnen zijn en hoe we daarin voor onszelf kunnen (blijven) zorgen.

De afgelopen maand kwam het in een gesprek met een mentor bij mij binnen. ‘Jannis is de CPO in 90% van de gevallen.’ Voor mijzelf, binnen mijn gezin, mijn bedrijf, voor opdrachtgevers. ‘Jannis de CPO.’ CPO staat voor Chef Probleem-Oplosser. Comfortabel geworden buiten de comfort, in ongemakkelijke situaties bij het aangaan en fixen van uitdagingen. Niet echt comfortabel natuurlijk… maar nodig. En eerlijk, we hebben het allemaal nodig. CPO’s in onze organisaties, teams, vriendenkring, (familie en professionele)relaties, woonplaats en clubs. Sterker nog, ik denk dat veel organisaties (commercieel en ideëel) het bestaansrecht hebben, juist omdat ze problemen kunnen oplossen voor de ander.

Comfortabel in moeilijke momenten? Rustig door problemen? Gaat het goed met je? Eerder schreef ik al over de meerwaarde van moeilijke momenten; uitdagingen. Dat de route door de uitdagingen heen vele malen waardevoller is dan de vlucht er omheen. Je niet laten leiden door problemen, maar juist de zegen van problemen ontdekken. Binnen de verschillende generaties X, Y en Z hebben we verschillende manieren in het omgaan met problemen. Juist daarom kunnen we veel van elkaar leren. Met als doel samen nog sterkere probleemoplossers te zijn. 

Zelf ben ik geboren in het jaar 1978. Dat maakt mij net een millennial (generatie Y) en heb ik veel van de boomers (generatie X) meegekregen. Ik ben denk ik gesterkt door het nuchtere van generatie X; doorzetten, volhouden, incasseren, niet piepen, bouwen. Volgens Amerikaans onderzoek uit 2013 over millennials blijkt dat deze generatie, meer dan eerdere generaties,  gericht is op het streven naar een dieper geluk, een betekenisvol leven en verbinding met anderen. Die twee generaties samen maakt voor mij een unieke combinatie die krachtig is in uitdagende momenten, wanneer problemen zich voordoen.