Op welke momenten horen we het? “Je kunt me vertrouwen!”. En wanneer we twijfelen, gereserveerd zijn of het net te spannend vinden de vraag: “Je kunt me echt vertrouwen!” of soms “Vertrouw je me niet?”.
Trouw, wat is dat nou? Wanneer we praten over trouw kan het gaan om trouw zijn aan je partner. Echter is het veel breder dan dat. Het is een onderdeel van elke relatie. Trouw aan aan je familie, aan vrienden en vriendinnen, je werkgever. Trouw aan een morele opvatting en zelfs trouw aan jezelf. Wie ergens trouw aan is, steunt iemand of een goede zaak door dik en dun. Loyale vrienden laten elkaar niet vallen, zij staan voor elkaar klaar. Niets kan tussen jullie komen wanneer we trouw zijn aan elkaar. Zulke trouw door de jaren heen, door dik en dun, bij successen en verdriet is een teken van liefde. Amerikaanse filosoof Josiah Royce gaat zelfs nog verder en noemt trouw het ultieme morele goede, waarbij de toewijding op zichzelf volgens hem belangrijker is dan hoezeer de ander jouw trouw verdient. Onvoorwaardelijke trouw is daarmee bijzonder waardevol. Voor ons allemaal!
En toch lijkt het alsof trouw meer en meer zijn glans aan het verliezen is, alsof de inhoud en de waarde van trouw vervaagt. Geloven we nog wel in trouw en loyaliteit van merken, van bedrijven en in onze persoonlijke relaties? Is het nog wel van deze tijd om trouw te zijn en vertrouwen te krijgen?
Onvoorwaardelijke loyaliteit, kan ik dat claimen?
Kunnen we trouw opeisen? Hebben we er recht op? Is trouw op zichzelf nog betrouwbaar? En kunnen we nog op de trouw van een ander vertrouwen? In de praktijk blijkt het vaak helemaal niet zo eenvoudig. We hebben er ook allemaal verschillende ervaringen mee, zowel goede als slechte. Wat doen we wanneer het daadwerkelijk nodig is om trouw te blijven in een moeilijke situatie? Wanneer het allemaal anders loopt dan we hadden verwacht? En wat als je vertrouwen zo beschadigd is geraakt, dat je niemand meer durft of kunt vertrouwen? Kunnen we onszelf dan helpen? Kunnen we onszelf dan nog vertrouwen?
Helaas kunnen we trouw niet claimen. Het enige wat we wel kunnen doen, is het de ander geven. Het zelf doen: (te ver)trouw(en) zijn! Ook als het moeilijk wordt voor jou en/of de ander. Trouw zijn in je vriendschap, je werk en in je relatie. Is dat niet waar het in de kern om gaat? Trouw zijn draait om verbondenheid en vasthoudendheid. Het betekent dat je je houdt aan de verbintenis, de band of aan de verplichting die je bent aangegaan, ook als het (persoonlijk of maatschappelijk) moeilijker wordt. Het is dat je onvoorwaardelijk naast iemand blijft staan én dat je iemand naast je hebt staan die er onvoorwaardelijk is voor jou. Door vol te houden als het echt lastig is krijgt trouw pas écht zijn glans. Dat klinkt simpel, maar juist dat blijkt in de praktijk vaak lang niet zo eenvoudig.
Echte trouw is van onschatbare waarde
We praten wel eens over het hebben van “een rugzakje”; een verzameling aan eigenschappen en ervaringen die je hebben gemaakt tot wie je nu bent. De zielservaringen die je hebt met trouw en vertrouwen, kunnen heel veel invloed hebben. Na één of meerdere slechte ervaringen, zijn trouw en vertrouwen vaak maar moeilijk in de praktijk te brengen.
Hoe vaker je teleurgesteld bent, hoe moeilijker het is om anderen (opnieuw) te vertrouwen. Resultaten van het verleden zijn echter geen garantie voor de toekomst. Juist in die momenten hebben we mensen om ons heen nodig om de waarde van trouw opnieuw te ontdekken. En ja, dat kost best wat. Want vertrouwen, trouw en betrouwbaarheid zijn heel nauw met elkaar verbonden.
“Vertrouwen doe je met je hart, én met je hoofd.”
Vertrouwen is een rationele keuze en tegelijkertijd doe je het ook met je hart. En daar is moed voor nodig! Martin Luther King zei: “Wanneer je vertrouwen geeft (of hebt), hoef je niet de hele trap te zien om de eerste stap te zetten.”
Vertrouwen; in de praktijk met vallen en opstaan
Wanneer alles koek en ei is, is het makkelijk om trouw te zijn. Pas wanneer mensen fouten maken, iets anders doen dan we hadden verwacht of ons teleurstellen, dan wordt het echt ingewikkeld. En reken er maar op dat die situaties zich voordoen. Ik ervaar dat keer op keer. Zeker in deze tijd wanneer omstandigheden maken dat we vaker voor onszelf kiezen. Omdat we niet aan alle verwachtingen of beloftes kunnen voldoen. Omdat er keuzes voor ons gemaakt worden die we niet begrijpen of zelfs onverantwoord vinden. Of wanneer mijn verwachting van een moment of een samenwerking zo anders was dan de verwachting die de ander had.
Die worsteling kennen we allemaal. En ja, dat is een zoektocht, ook voor mij. Toch is juist dan het doorzetten, het volhouden, het herstellen en jezelf mogen zijn heel erg belangrijk. Juist dan is ook de trouw van de ander van onschatbare waarde! Kan teleurstelling los staan van de waarde en de glans van trouw wanneer het er wel is? Is met teleurstelling en pijn op dit gebied het concept echt afgedaan? Want hoe waardevol is het wanneer ik de ruimte krijg om fouten te maken, zonder dat mensen gelijk afhaken op mijn emotie, pijn en fouten?
Die ander, die er ondanks mijn fouten voor me is, is van onschatbare waarde. Dat gun ik iedereen, door vallen en opstaan heen.
“Juist wanneer het moeilijk wordt, geeft trouw richting en ruimte.”
Zitten er risico’s aan trouw en vertrouwen? Zeker! Iedereen wil trouw ontvangen, maar niemand wil (nog meer) beschadigd raken. Het risico lijkt in dat opzicht steeds vaker te groot en moeilijk te aanvaarden. Kun je iemand alleen vertrouwen als je weet dat hij precies doet wat jij verwacht of wil? Kunnen we vandaag de dag de ander nog de ruimte geven om te zijn wie hij is en met vallen en opstaan te leren wie hij mag zijn? Daarin het hart van de ander steeds beter te willen leren kennen? Dit kan door te geloven dat de ander eerlijk en oprecht is en in je communicatie de hartsconnectie te willen maken; ervoor te kiezen de ander zijn hart niet te betwijfelen en juist de ruimte en ondersteuning te geven die in dat moment nodig is.
Juist daardoor kunnen we vaak veel langer naast elkaar blijven staan. Ook als dat moeilijk is. Uitspreken welke verwachtingen en behoeftes we hebben, welke pijn we voelen, waar we bang voor zijn. Daarmee halen we onzekerheden uit de lucht en groeit de onderlinge verbinding en vertrouwensband. Het risico om beschadigd te raken kunnen we zo verkleinen. Het is een cadeau dat we alleen aan elkaar kunnen geven en waardoor we allemaal meer kunnen schitteren.
Vertrouwen is een ruilmiddel
Ben ik te vertrouwen? Wat zou het handig zijn als je dat met een simpele som kon berekenen. Helaas zijn vertrouwen en betrouwbaarheid geen zaken waar we zomaar een cijfer aan kunnen hangen. Maar door je bewust te zijn van de diverse variabelen die jou meer of minder betrouwbaar maken, krijg je wel inzicht in een 'score'. In de formule voor vertrouwen van Patrick Lencioni staan geloofwaardigheid, betrouwbaarheid en intimiteit boven de streep. Die hebben te maken met jouw expertise en kennis, met het nakomen van beloftes en met de persoonlijke connectie die je met de ander hebt. Onder de streep staat zelfgerichtheid, de 'what’s in it for me' insteek. Ben je in een zakelijke of persoonlijke relatie erg op jezelf gericht? Dan daalt het vertrouwen. Focus je op de ander? Dan zal het niveau van vertrouwen een stuk hoger zijn.
Zoals je zelf betrouwbaar kunt zijn naar de ander, heb jij ook mensen om je heen nodig die je kunt vertrouwen. Sterker nog, zonder (be)trouw(bar)e mensen om je heen is het ontzettend moeilijk om zelf (be)trouw(baar) te zijn. Door mensen om je heen te verzamelen waarbij je fouten kunt maken en jezelf mag zijn, kun jij dat ook aan een ander blijven geven. Trust is a currency; (ver)trouw(en) is een ruilmiddel. Door trouw te zijn aan elkaar, geven we ruimte aan elkaar om te herstellen, te groeien, om te excelleren en om, soms door moeilijke periodes heen, meer en meer onszelf te kunnen blijven of worden.
"De zoektocht naar de schittering van trouw is niet zonder pijn of offers"
Durf jij het nog?
Bij het sluiten van een huwelijk beloof je elkaar trouw. Dat is een keuze die je op dat moment waarschijnlijk met heel je hart voelt. In vriendschappen en (zakelijke) relaties wordt de belofte van trouw vaak niet zo specifiek benoemd. Beide partijen hebben een verwachting, maar spreken die vaak niet expliciet uit wanneer het gaat om trouw. En dat terwijl goede communicatie zo ontzettend belangrijk is om een vertrouwensband op te bouwen. Daar kun je (samen) voor kiezen. Het is een keuze om elkaars hart niet te betwijfelen en niet op te geven, ook niet wanneer je daar misschien alle reden voor (gevonden) hebt.
Trouw is daarnaast ook de keus om geen beloftes te maken die je niet kunt waarmaken. Het is een keus om niet te oordelen over dingen waar je nog nooit over na hebt gedacht of waar je niets over hoeft te vinden. Ook datgene waar je voor staat, geeft de ander vertrouwen. Kijk naar het hart van de ander, leer hem kennen en leer zijn pijn én potentie te zien. Wees eerlijk over je verwachting en over wat je wel of niet kunt waarmaken en stay connected! Op je werk, in je gezin en binnen je vriendengroep.
Door te vragen wat de ander nodig heeft om iets los te kunnen laten, te herstellen of zichzelf te kunnen zijn, scheppen we ruimte voor vertrouwen. Elkaar leren kennen, met vallen en opstaan en niet weglopen wanneer het moeilijk wordt, dat hebben we ten diepste allemaal nodig. De zoektocht naar de schittering van trouw is niet zonder pijn of offers, maar zeker de moeite waard. Voor jou en mij!