Over het bekende resultaat van verborgen verwachtingen en de kracht van woorden.
We hebben er allemaal mee te maken; verwachtingen. Onze eigen grote en kleine verwachtingen, onze verlangens en ook de verwachtingen van de mensen om ons heen. Vaak voelen we ze, soms weten we ze, soms helemaal niet. Diep van binnen iets verwachten gaat ons vaak best goed af. Echter die verwachting ook onder woorden brengen…dat blijkt in de praktijk vaak een stuk lastiger dan we denken!
Dit heeft een groot effect op ons én op hoe we kijken en reageren naar de wereld om ons heen. Want hoe kan je aan een verwachting voldoen, wanneer die verwachting helemaal niet uitgesproken is? Hoe kan de ander dan aan mijn verwachting voldoen? Onze verborgen verwachtingen bepalen voor een groot deel onze gevoelens, onze relaties en onze realiteit. Zowel zakelijk als privé of bij je vereniging. Wat verwacht ik van de ander én wat verwachten de ander eigenlijk van mij?
Ja, wat verwacht je nou eigenlijk?!
Ik heb het al vaak gezien én ervaren: Onuitgesproken verwachtingen, die de basis vormden voor de beoordeling van de ander, maar ook van mezelf. Binnen (creatie) processen, bij samenwerkingen of bij evaluaties. Dan krijg je bijvoorbeeld reacties als ‘ik voel het niet’, ‘het is niet wat ik voor ogen had’, ‘op zich mooi maar dit zat er toch ook bij’’ of ‘dit had ik niet in gedachten’. Stuk voor stuk containerbegrippen die niet (professioneel) gekaderd zijn, maar wel zwaar meewegen in het proces of in de beoordeling.
"Onuitgesproken verwachtingen vormen vaak de basis voor de beoordeling van de ander. En dat terwijl we de verwachting soms maar moeilijk onder woorden kunnen brengen."
Het overkomt mij ook naar anderen toe. Dan zie ik iets en dan denk ik: ‘dat is het niet’. Als ik vervolgens bij mezelf na ga waarom ik dat vind, kan ik dat soms maar moeilijk onder woorden brengen. Is dat ons onderbuik gevoel of intuïtie? Is het fair om dat wat de ander maakt of doet daarop te beoordelen? Om nog maar niet te spreken van ons ‘voortschrijdend inzicht’ daarbinnen :)
Ons beoordelingsvermogen is vaak gebaseerd op niet uitgesproken, verborgen, verwachtingen. Of zelfs op basis van verwachtingen die zich gedurende het proces ontwikkelen, zonder dat daarover gesproken wordt. Want verwachtingen kunnen gaandeweg muteren. Bijvoorbeeld omdat je iets ziet dat je ook graag zou willen of omdat je met iemand spreekt die jou een andere mogelijkheid laat zien. De uitkomst van een proces kan dan passen bij de verwachtingen die je eerder wél hebt uitgesproken, maar toch niet overeenkomen met wat je eigenlijk wilt.
“De uitkomst van een proces kan passen bij eerdere verwachtingen, maar toch niet overeenkomen met wat je eigenlijk wil.”
Wat dat betreft zijn we als mensen een stuk minder stabiel dan we denken. We dénken namelijk dat we weten wat onze verwachtingen zijn, maar we staan er te weinig bij stil dat we elke dag veranderen. En onze verwachtingen en ideeën veranderen met ons mee. Ze vervormen naar mate onze ervaringen, verlangens en inzichten veranderen. Dat maakt alles rondom verwachtingen behoorlijk complex. Vind je ook niet?
En dan hebben we het nog niet eens gehad over je gevoel en gemoedstoestand als iets niet aan je verwachting voldoet. Vroeg in het proces ben je vaak hoopvol en heb je hoge verwachtingen. Top! Blijkt het resultaat niet aan je verwachting te voldoen? Dan volgt teleurstelling. En zo ga je op en neer. Je weet zeker dat het resultaat na jouw feedback wél goed is. Maar wat als dat niet zo blijkt te zijn? Dan voel je de teleurstelling des te dieper. Zet je door? Super! Je wilt het graag. Maar ook dan blijken verwachting en realiteit lang niet altijd te matchen. Door alle teleurstelling loop je tegen een muur aan. Je ego is gekrenkt en je drive is verdwenen. Hoe moet je nu verder?
Verborgen verwachtingen? Spreek ze uit!
Met al die (voortdurend veranderende) verwachtingen is het lastig om overal aan te kunnen voldoen. Zeker wanneer verwachtingen niet worden uitgesproken. Wanneer je verwachtingen niet onder woorden kunt brengen, is het niet echt fair om het van een ander te verwachten of om daarin teleurgesteld te zijn. Gelukkig kun je hier verandering in brengen door je verwachtingen wél uit te spreken. Een paar tips:
1. Schrijf op wat je verwacht
Geef woorden aan je verwachtingen of de verwachtingen die je voelt of ervaart. Door je verwachtingen op te schrijven, worden ze zichtbaar. Of neem een spraakbericht op wanneer je niet van schrijven houdt. Maak ze concreet, eerst voor jezelf en daarna ook voor een ander. Door te schrijven of te spreken geef je woorden aan dat wat je verwacht of dat wat er van je verwacht wordt en maak je die gedachten concreet. Het geeft je ook de mogelijkheid om op een later moment terug te kijken om te zien wat er veranderd is.
“Voor mezelf kwam ik erachter dat ik ook verander in de verwachting naar de ander. En dat werd zichtbaar op het moment dat ik het opschreef.”
2. In gesprek over je verwachting
Wanneer je onder woorden kunt brengen wat je verwacht, kun je dit ook uitspreken naar een ander. Door te zeggen ‘Ik verwacht van jou dat…’ of door de vraag te stellen ‘Weet je wat er van jou verwacht wordt?’ Beantwoordt de ander die vraag positief, dan is het goed om nog even door te vragen: ‘Kun je vertellen wat dat is?’. Want gevoelsmatig weten we allemaal al snel wat er van ons verwacht is, denken we. Echter een gevoel is vaak lastig op te volgen. Bovendien is gevoel ook nogal onderhevig aan veranderingen. Door te zorgen dat iedereen weet waar hij aan toe is en wat er van hem wordt verwacht, kun je elkaar daar vervolgens ook op beoordelen.
3. Zeg nee wanneer iets niet kan
Het kan natuurlijk zijn dat iemand een verwachting uitspreekt waar jij helemaal niet aan kunt of wilt voldoen. Of dat je een verborgen verwachting voelt waar je niets mee kunt of wilt. Zeker wanneer je het graag iedereen naar de zin maakt, kun je daarmee behoorlijk in de knel raken. Toch is het goed om ook hierin duidelijk te zijn en er woorden aan te geven. Zeg nee wanneer je iets niet wilt en spreek uit aan welke verwachtingen je niet kunt voldoen. De ander kan daar (tijdelijk) teleurgesteld over zijn, maar weet dan wel waar hij aan toe is en wat hij wel of niet van jou kan verwachten.
“Feedback is een cadeautje”
4. Erken de kracht van feedback
Feedback geven en ontvangen is iets heel waardevols. Tenminste…wanneer we er goed mee omgaan. Door feedback niet als een aanval maar als een cadeautje te zien, kun je er mooie inzichten door krijgen en lessen van leren. Het maakt verwachtingen helder en laat zien waar je wel en niet aan een verwachting voldoet. Het laat zien waar je nog kan leren om aan verwachtingen te kunnen voldoen, zowel aan die van jezelf als aan die van de ander. En dat hoeft helemaal niet complex te zijn. Het kan gaan om verbeteringen van kennis en inzicht op professioneel vlak, maar ook op persoonlijk vlak, zoals bijvoorbeeld over eetgedrag tijdens een dieet. Als je daarin verwachtingen hebt van jezelf, is het mooi als iemand je tijdens het proces feedback kan geven. Verzamel daarom mensen om je heen die je vertrouwt en waar je je veilig bij voelt. Dan kun je de feedback aanpakken als een cadeautje.
Tijd om open kaart te spelen
Beoordeel jij soms ook jezelf en anderen op basis van gevoel, onuitgesproken ideeën en verborgen verwachtingen? Het gevoel dat wat de ander verwacht te groot is voor je? Gun jezelf en elkaar de tijd om hierover na te denken en er woorden aan te geven. Aan dat wat jij wel en niet van jezelf en een ander verwacht. Neem het mee in het gesprek en haal die onzekerheden uit de lucht.
Ontvang en geef feedback op het proces, het resultaat en verwoord je verwachtingen daarin. Daarmee maak je het voor jezelf en voor mensen om je heen zoveel makkelijker.
We kunnen niet voldoen aan dat waar we geen weet van hebben. Samen kunnen we groeien in we van elkaar verwachten. Juist het bespreekbaar maken van de verborgen verwachtingen moedigt aan en voorkomt teleurstellingen.
Neem gerust contact met me op om te ontdekken wat ik voor jouw organisatie of merk kan betekenen!