‘Pap, ik wil graag ondernemer worden’, zeiden mijn oudste dochters twee jaar geleden, toen ze twaalf en veertien waren. Als ondernemer was ik natuurlijk gelijk enthousiast en vroeg ik wat ze wilden gaan doen. De oudste herhaalde haar woorden: ‘Ik word ondernemer.’ Ik vertelde dat ondernemer niet is wat je bent; het is wat je doet. Een paar weken later vroeg ik er weer eens naar. Benieuwd naar wat ze wilden gaan doen. Ze hadden er goed over nagedacht: ‘Ik wil iets met haarelastieken gaan doen.’
Vaak koppelen we ondernemen aan wie we zijn. Ondernemer is geen functietitel of iets waar je voor kunt leren, het is iets dat je bent. Het is een houding. Het maakt niet uit welk doel je hebt. Het maakt niet uit of je iets met haarmode doet of met marketing. Op de route naar je doel moet je altijd ondernemende stappen zetten om dromen of ideeën mogelijk te maken.
Primaire kracht?
Laatst sprak ik in een online meeting met verschillende ondernemers over de uitdagingen waar we mee te maken hebben. Zeker in een periode van crisis zijn de uitdagingen vaak veel groter. De uitdagingen liggen bij iedere organisatie op een ander vlak, bijvoorbeeld op marketing, sales, personeelszaken of communicatie. Bij het ene bedrijf zijn de uitdagingen omvangrijker dan bij de andere, maar daarmee niet minder uitdagend voor de ondernemer. Wat me tijdens de meeting opviel, was dat de blik van de ondernemers vooral naar binnen was gericht. Intuïtief lag de focus intern, op problemen, de eigen organisatie en het behouden van de huidige structuren. Een aantal probeerden krampachtig vast te houden aan hoe het was, voor de crisis. Een begrijpelijke reactie. Plotseling ligt er bij iedereen veel op het bordje. Maar het zette me ook aan het denken: wat is eigenlijk de primaire kracht die wij als ondernemers hebben?
Op kansen inspelen. Proactief, tot actie bereid en moedig.
Het geheime ingrediënt
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen; om ondernemer te zijn heb je een ondernemende houding nodig. Geen rocket science, I know, maar wel het geheime ingrediënt om een onderneming door crisis heen te leiden. De ondernemende kwaliteiten. Met een ondernemende houding weet je in te spelen op het moment. Door te gaan ongeacht de uitdagingen. Israel Kirzner (Amerikaans professor in de economie) beschreef de ondernemer als iemand die alert is op kansen en daarop inspeelt. Proactief, tot actie bereid en moedig.
Is juist in een periode van crisis dit geheime ingrediënt niet essentieel? Voor jezelf, je organisatie én de maatschappij? Met die houding zie je kansen, denk je in oplossingen en ga je na hoe je resources, tijd en kennis kunt inzetten om van de nood een deugd te maken. Het is de ondernemende houding die je gedurende je reis altijd kan inzetten en gebruiken. Ook al zitten er golfbewegingen in de route naar je bestemming.
Als het stormt
In de grafiek hierboven zie je de golfbewegingen in de route naar je bestemming. Golven die we allemaal wel kennen. Laten we eerlijk zijn, ondernemen is net als het leven; geen rechte opgaande lijn. Elke ondernemer kent ups en downs, successen en pijn. Dat zijn juist vaak de momenten waar we veel (kunnen) leren over de volgende fase (als je wilt). In bovenstaande grafiek zie je de trendlijn en de golfbewegingen. Op de verticale as staat het doel, oftewel je droom, je plan. Op de horizontale as is de tijd weergegeven. De conjunctuur is de verandering op korte termijn, waarbij de hoog conjunctuur expansie aangeeft en de laag conjunctuur crisis. Daartussen golven recessie en herstel. De trendmatige groei is de gemiddelde groei over de lange termijn, door de golven heen.
Het doet me denken aan de langzame slalom oefening die motorrijders op hun praktijkexamen krijgen. De pionnen staan ongeveer anderhalve meter uit elkaar. De toekomstige motorrijder (die moet leren op het juiste punt uit te komen) rijdt tussen de pionnen door en moet goed uitkomen bij de laatste pion. Het doel. Focust hij steeds te veel op de eerstvolgende pion, dan lukt het met geen mogelijkheid de laatste pion te halen. Focust hij vanaf het begin op de laatste pion, dan lukt het in de meeste gevallen wel het einddoel te halen. De motorrijder moet dus over de pionnen naar het doel kijken en zich niet te druk maken om de slalom; de route.
Vertrouwen en moed om te (blijven) ondernemen, zeker als het stormt.
Dat inzicht gun ik je ook met deze blog. Als je de lijn vasthoudt en je je niet laat meeslepen door de golven dan kun je koers houden. Noem het visie, geloof of strategie. Door die lijn vast te houden zal je merken dat er gedurende de reis nog wel hoogtes en de dieptes zijn, maar dat je op die momenten koers kunt houden omdat je het eindpunt en de trendlijn helder voor ogen hebt. Het is goed als je met die wetenschap ondernemend in het moment gaat staan. Zit je in een crisis, kop op, het moment komt dat de golf weer omhoog gaat en herstel komt. Met dat vooruitzicht kun je je geheime ingrediënt inzetten en je daarop voorbereiden, met de lijn in gedachte. En in tijden van expansie vice versa. Dat geeft vertrouwen en moed om te (blijven) ondernemen, zeker als het stormt.
Ondernemend voorbeeld?
Ik las laatst het verhaal van Bavaria. De ondernemers besloten naar een oplossing te zoeken, want het is toch zonde als in tijden van crisis duizenden liters bier in de koeling blijft. In plaats van zich blind te staren op hun hoofdproduct, bier, zijn ze gaan na denken een oplossingen waar men om verlegen zit: Handalcohol. En ook bij de NS (Nederlandse Spoorwegen) hebben ze lef om ondernemend te zijn. Het team dat eerder technisch onderhoud verzorgde aan treinen heeft deze periode hun kennis ingezet om voedingen voor beademingsapparatuur te maken. Fantastisch!
Wat mij aan deze twee voorbeelden inspireert is de ondernemende focus. Ze zouden eenvoudig intern gericht kunnen denken of in paniek kunnen teruggrijpen naar de oude crisis aanpak. Maar in plaats daarvan kijken ze naar buiten. Hoe kan ik er voor de ander, de maatschappij zijn? Wat ondernemend is dat! Ze hebben daarmee de korte en lange termijn doelen voor ogen. Op korte termijn durven ze bij te schakelen om de crisis te overleven en zichtbaar te blijven. Op de lange termijn kunnen ze weer naar hun core business terugkeren en is de merkbeleving en merkbekendheid sterker dan daarvoor.